Zamknięcia okręcane: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
 
(Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
−
Zamknięcia okręcane (niem. Wickelverschluss)
+
==Zamknięcia okręcane==
−
Ten rodzaj zamknięcia kodeksu tworzą różnego rodzaju pasy, rzemienie, taśmy lub sznurki, które okręcają się wokół samych siebie lub innego elementu. ze względu na ilość elementów i ich rodzaj wyróżnia się kilka podstawowych wariantów tych zamknięć.
+
(ang. wrap-around fastenings, wrapping bands; niem. Wickelverschluss)
 +
 
 +
Rodzaj zamknięcia kodeksu, które tworzą różnego rodzaju pasy, rzemienie, taśmy lub sznurki okręcające się wokół kodeksu lub innego elementu, co zapobiega rozchylaniu się okładek. Ze względu na ilość elementów i ich rodzaj wyróżnia się kilka podstawowych wariantów tych zamknięć.
 +
 
 
==Warianty zamknięć okręcanych==
 
==Warianty zamknięć okręcanych==
 
===Zamknięcia okręcane jednoelementowe===
 
===Zamknięcia okręcane jednoelementowe===
 
Przymocowany do tylnej okładki pas, rzemień, taśma, sznur owija się wokół kodeksu i okręca na przedniej okładce wokół samego siebie (il. 1, 2, 3)(niem. Untergesteckter Wickelverschluss). Najstarsze tego rodzaju zamknięcia zidentyfikowano na kodeksach egipskich z III i IV w., przy czym funkcjonowały aż do XIX w., szczególnie popularne były w miękkich oprawach atlasów (il. 3).
 
Przymocowany do tylnej okładki pas, rzemień, taśma, sznur owija się wokół kodeksu i okręca na przedniej okładce wokół samego siebie (il. 1, 2, 3)(niem. Untergesteckter Wickelverschluss). Najstarsze tego rodzaju zamknięcia zidentyfikowano na kodeksach egipskich z III i IV w., przy czym funkcjonowały aż do XIX w., szczególnie popularne były w miękkich oprawach atlasów (il. 3).
 
===Zamknięcia okręcane wieloelementowe===
 
===Zamknięcia okręcane wieloelementowe===
−
* Guzikowe (niem. Knopfverschluss) - najczęściej tego typu zamknięcia znajdują się na oprawach kopertowych (il.4). Końcówka przymocowanego do klapy takiej oprawy (przedłużenie tylnej okładki) rzemienia, sznurka owija się wokół guzika lub guzików mocowanych na powierzchni okładki (il. 5, 1-05) lub na grzbiecie (il. 5, 1-06). Guziki były wykonane ze stopów metali (rzadko), skóry, kości, rogu. Ten rodzaj zamknięcia był najbardziej popularny w XIV - XV w.  
+
Guzikowe (ang. cord and button fastenings; niem. Knopfverschluss) - najczęściej tego typu zamknięcia znajdują się na oprawach kopertowych (il.4). Końcówka przymocowanego do klapy takiej oprawy (przedłużenie tylnej okładki) rzemienia, sznurka owija się wokół guzika lub guzików mocowanych na powierzchni okładki (il. 5, 1-05) lub na grzbiecie (il. 5, 1-06). Guziki były wykonane ze stopów metali (rzadko), skóry, kości, rogu. Ten rodzaj zamknięcia był najbardziej popularny w XIV - XV w.
−
* Skobelkowe (niem. Knebelverschluss) tego typu zamknięcia znajdują się na oprawach kopertowych (il. 6) ale nie tylko (il. 7). Do tylnej okładki lub jej przedłużenia w formie klapy jest przymocowany na skórzanym, pergaminowym, bądź tkaninowym pasku najczęściej kościany skobelek, który zahacza się o pętelkę umocowaną w przedniej okładce, a wykonaną z tego samego materiału, co mocowanie skobla.
+
 
 +
==Zobacz też==
 +
 
 +
[[Indeks alfabetyczny]] <br>
 +
[[Zamknięcia kodeksów]] <br>
  
 
==Grafika==
 
==Grafika==
Linia 13: Linia 20:
 
File:Scholla 1s65.jpg|il. 1. Zamknięcie kodeksu okręcane jednoelementowe. (rys. Scholla A.B., 1970, s. 65)
 
File:Scholla 1s65.jpg|il. 1. Zamknięcie kodeksu okręcane jednoelementowe. (rys. Scholla A.B., 1970, s. 65)
 
File:Adler okr 1s7.jpg|il. 2. Przykłady zamknięć kodeksów okręcanych jednoelementowych. (rys. Adler G. , 2010, s. 7)
 
File:Adler okr 1s7.jpg|il. 2. Przykłady zamknięć kodeksów okręcanych jednoelementowych. (rys. Adler G. , 2010, s. 7)
−
File:Kórpas1.jpgScholla 1s65.jpg|Obrazek 1
+
File:Kórpas1.jpg|il. 3. Zamknięcie okręcane jednoelementowe pasowe, Atlas Homanna, XVIII w., Biblioteka PAN w Kórniku. (fot. M. Pronobis-Gajdzis)
−
File:Scholla 1s65.jpg|il. 3. Zamknięcie okręcane jednoelementowe pasowe, Atlas Homanna, XVIII w., Biblioteka PAN w Kórniku. (fot. M. Pronobis-Gajdzis)
+
 
File:Scholla2 s.65.jpg|il. 4. Zamknięcie kodeksu okręcane guzikowe. (rys. Scholla A.B., 1970, s. 65)
 
File:Scholla2 s.65.jpg|il. 4. Zamknięcie kodeksu okręcane guzikowe. (rys. Scholla A.B., 1970, s. 65)
 
File:Adler okr 2s7.jpg|il. 5. Przykłady zamknięć kodeksów okręcanych guzikowych. (rys. Adler G. , 2010, s. 7)
 
File:Adler okr 2s7.jpg|il. 5. Przykłady zamknięć kodeksów okręcanych guzikowych. (rys. Adler G. , 2010, s. 7)
−
File:Scholla 1s65.jpg|Obrazek 1Zamknięcie kodeksu okręcane jednoelementowe. (rys. Scholla A.B., 1970, s. 65)
 
−
File:Scholla 1s65.jpg|Obrazek 1Zamknięcie
 
 
</gallery>
 
</gallery>
  
Linia 27: Linia 31:
 
# Scholla A.B., Libri sine asseribus. Zur Einbandtechnik, Formund Inhalt mitteleuropeischer Koperte des 8. bis 14. Jahrhunderts, Braunschweig 1970.
 
# Scholla A.B., Libri sine asseribus. Zur Einbandtechnik, Formund Inhalt mitteleuropeischer Koperte des 8. bis 14. Jahrhunderts, Braunschweig 1970.
 
# Szirmai J.A., *The Archeology of Medieval Bookbinding*. London -New York 1999.
 
# Szirmai J.A., *The Archeology of Medieval Bookbinding*. London -New York 1999.
−
 
  
 
----
 
----
 
Autor: '''MPG'''
 
Autor: '''MPG'''

Aktualna wersja na dzień 21:35, 14 mar 2021

Zamknięcia okręcane

(ang. wrap-around fastenings, wrapping bands; niem. Wickelverschluss)

Rodzaj zamknięcia kodeksu, które tworzą różnego rodzaju pasy, rzemienie, taśmy lub sznurki okręcające się wokół kodeksu lub innego elementu, co zapobiega rozchylaniu się okładek. Ze względu na ilość elementów i ich rodzaj wyróżnia się kilka podstawowych wariantów tych zamknięć.

Warianty zamknięć okręcanych

Zamknięcia okręcane jednoelementowe

Przymocowany do tylnej okładki pas, rzemień, taśma, sznur owija się wokół kodeksu i okręca na przedniej okładce wokół samego siebie (il. 1, 2, 3)(niem. Untergesteckter Wickelverschluss). Najstarsze tego rodzaju zamknięcia zidentyfikowano na kodeksach egipskich z III i IV w., przy czym funkcjonowały aż do XIX w., szczególnie popularne były w miękkich oprawach atlasów (il. 3).

Zamknięcia okręcane wieloelementowe

Guzikowe (ang. cord and button fastenings; niem. Knopfverschluss) - najczęściej tego typu zamknięcia znajdują się na oprawach kopertowych (il.4). Końcówka przymocowanego do klapy takiej oprawy (przedłużenie tylnej okładki) rzemienia, sznurka owija się wokół guzika lub guzików mocowanych na powierzchni okładki (il. 5, 1-05) lub na grzbiecie (il. 5, 1-06). Guziki były wykonane ze stopów metali (rzadko), skóry, kości, rogu. Ten rodzaj zamknięcia był najbardziej popularny w XIV - XV w.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Zamknięcia kodeksów

Grafika

  • il. 1. Zamknięcie kodeksu okręcane jednoelementowe. (rys. Scholla A.B., 1970, s. 65)

  • il. 2. Przykłady zamknięć kodeksów okręcanych jednoelementowych. (rys. Adler G. , 2010, s. 7)

  • il. 3. Zamknięcie okręcane jednoelementowe pasowe, Atlas Homanna, XVIII w., Biblioteka PAN w Kórniku. (fot. M. Pronobis-Gajdzis)

  • il. 4. Zamknięcie kodeksu okręcane guzikowe. (rys. Scholla A.B., 1970, s. 65)

  • il. 5. Przykłady zamknięć kodeksów okręcanych guzikowych. (rys. Adler G. , 2010, s. 7)

Przypisy

  1. Adler G., Handbuch Buchverschluss und Buchbeschlag, Wiesbaden, 2010.
  2. Luers H., Das Fachwissen des Buchbinders, Stuttgart 1941.
  3. Scholla A.B., Libri sine asseribus. Zur Einbandtechnik, Formund Inhalt mitteleuropeischer Koperte des 8. bis 14. Jahrhunderts, Braunschweig 1970.
  4. Szirmai J.A., *The Archeology of Medieval Bookbinding*. London -New York 1999.

Autor: MPG

Źródło: „http://leksykon.oprawoznawczy.ukw.edu.pl/index.php?title=Zamknięcia_okręcane&oldid=12396”