Słońce: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
Linia 2: Linia 2:
 
(fr. soleil, niem. Sonne)
 
(fr. soleil, niem. Sonne)
  
Motyw rozpowszechniony w kulturze antycznej, przejęty przez chrześcijaństwo jako symbol Eklezji. W średniowieczu przedstawiany zwykle jako męska personifikacja w antycznym kostiumie lub jako męska twarz z promieniami dokoła, towarzysząca personifikacji księżyca (łac. luna). W takim ujęciu m.in. w scenach Ukrzyżowania Chrystusa na wczesnośredniowiecznych złotniczych oprawach (np. Codex Aureus z Echternach, kon. X-1 ćw. XI w., Ewangeliarz Anastazji, ok. 1170). Na oprawach gotyckich XIV-pocz. XVI w. rzadki, wyciskany z okrągłych tłoków ukazujących antropomorficzną tarczę z wychodzącymi z niej falującymi promieniami (gloria). W XVII-pocz. XVIII w. jako emblemat króla-słońce na oprawach niektórych ksiąg darowanych Ludwikowi XIV, bądź w inny sposób związanych z jego osobą (np. superekslibris kaznodziei królewskiego, Jean-Paula Bignona); poza tym stosowany rzadko w obrębie większych kompozycji ornamentalnych lub scen i widoków na malowanych oprawach.
+
Motyw rozpowszechniony w kulturze antycznej, przejęty przez chrześcijaństwo jako symbol Eklezji. W średniowieczu przedstawiany zwykle jako męska personifikacja w antycznym kostiumie lub jako męska twarz z promieniami dokoła, towarzysząca personifikacji księżyca. W takim ujęciu m.in. w scenach Ukrzyżowania Chrystusa na wczesnośredniowiecznych złotniczych oprawach (np. Ewangeliarz Anastazji, ok. 1170). Na oprawach gotyckich XIV-pocz. XVI w. rzadki, wyciskany z okrągłych tłoków ukazujących antropomorficzną tarczę z falującymi promieniami (gloria). Emblematyczny motyw s. otoczonego gałązkami palmowymi widnieje na niektórych oprawach książek królowej Margot z kon. XVI-pocz. XVII w. Ukazany jest też jako emblemat króla-słońce na oprawach niektórych ksiąg darowanych Ludwikowi XIV, bądź w inny sposób związanych z jego osobą (np. superekslibris kaznodziei królewskiego, Jean-Paula Bignona). Poza tym stosowany niekiedy w obrębie większych kompozycji ornamentalnych lub scen i widoków na malowanych oprawach
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
Linia 12: Linia 12:
 
==Grafika==
 
==Grafika==
 
<gallery>
 
<gallery>
Plik:Słońce 1.jpg
+
Plik:Słońce, sł. ot. gałązkami palm jako embl na opr kró Margot, ok. 1600, wg mabiblio.hypotheses.org na podst. foto vente Binoche, Paris 2011.jpg | Słońce otoczone gałązkami palmowymi jako emblemat na oprawie książki królowej Margot, ok. 1600, wg: mabiblio.hypotheses.org na podst. fotografii: Vente Binoche, Paris 2011
 +
Plik:Słońce 1.jpg | Motyw słońca w dekoracji superekslibrisu kaznodziei królewskiego Ludwika XIV, Jeana-Paula Bignona, Francja, ok. 1700.
 
</gallery>
 
</gallery>
  
 
==Przypisy==
 
==Przypisy==
  
#  
+
# Hobson 1970, s. 81-82;
 +
# Ziesche, Becker 1977, s. 56;
 +
# Schwenke, Schunke 1979, tabl. 299/1-8;
 +
# Devauchelle 1995, s. 114;
 +
# Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 37;
 +
# Wagner 2014, s. 21-22.
  
 
----
 
----
 
Autor: '''A.W.'''
 
Autor: '''A.W.'''

Wersja z 17:27, 12 lut 2021

Słońce

(fr. soleil, niem. Sonne)

Motyw rozpowszechniony w kulturze antycznej, przejęty przez chrześcijaństwo jako symbol Eklezji. W średniowieczu przedstawiany zwykle jako męska personifikacja w antycznym kostiumie lub jako męska twarz z promieniami dokoła, towarzysząca personifikacji księżyca. W takim ujęciu m.in. w scenach Ukrzyżowania Chrystusa na wczesnośredniowiecznych złotniczych oprawach (np. Ewangeliarz Anastazji, ok. 1170). Na oprawach gotyckich XIV-pocz. XVI w. rzadki, wyciskany z okrągłych tłoków ukazujących antropomorficzną tarczę z falującymi promieniami (gloria). Emblematyczny motyw s. otoczonego gałązkami palmowymi widnieje na niektórych oprawach książek królowej Margot z kon. XVI-pocz. XVII w. Ukazany jest też jako emblemat króla-słońce na oprawach niektórych ksiąg darowanych Ludwikowi XIV, bądź w inny sposób związanych z jego osobą (np. superekslibris kaznodziei królewskiego, Jean-Paula Bignona). Poza tym stosowany niekiedy w obrębie większych kompozycji ornamentalnych lub scen i widoków na malowanych oprawach

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Gloria
Księżyc

Grafika

Przypisy

  1. Hobson 1970, s. 81-82;
  2. Ziesche, Becker 1977, s. 56;
  3. Schwenke, Schunke 1979, tabl. 299/1-8;
  4. Devauchelle 1995, s. 114;
  5. Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 37;
  6. Wagner 2014, s. 21-22.

Autor: A.W.