Rombowy wzór: Różnice pomiędzy wersjami

Wersja z 11:17, 12 lut 2021

Rombowy wzór

(ang. diaper pattern, lozenge shape/pattern; fr. motif en losange)

Określenie dekoracji okładzin (rzadziej grzbietu i obcięć kart), składającej się ze zwielokrotnionej figury rombu i trójkąta, często z wkomponowanymi w nie →motywami zdobniczymi:

a) wg klasyfikacji Schmidt-Künsemülera: w introligatorstwie romańskim (l. 60. XII w.-ok. poł. XIII w.) ornamenty o różnej formie romboidalnej kratki ornamentalnej lub plecionki, zazwyczaj wypełnione kropkowaniem lub motywami geometrycznymi, tworzące pionowe i poziome pasy lub pełne ramy ornamentalne okładzin. Wyciskano je z prostokątnych tłoków, ukazujących odcinki ornamentu;

b) w introligatorstwie średniowiecznym (począwszy od opraw koptyjskich z IX w.), a przede wszystkim gotyckim XIV-pocz. XVI w.: linearny wzór przedstawiający romby i trójkąty, wypełniający zwierciadło okładziny lub jej całą powierzchnię. Wykonywany za pomocą strychulca jedno- lub więcej liniowego. Występuje w wielu wariantach, zależnych od zagęszczenia linii tworzących figury geometryczne (od dwóch dużych rombów i otaczających je sześciu trójkątów, po kompozycje złożone z kilkudziesięciu drobnych pól). Najprostsze dekoracje tego rodzaju ograniczają się do figur geometrycznych o pustych polach. Często jednak pola są ozdobione motywami floralnymi lub zoomorficznymi, wyciskanymi z tłoków w zrytmizowanych układach. Formuła w. r. była kontynuowała w okresie nowożytnym (np. niektóre à semé oprawy) i XIX w. (zwłaszcza w dziełach historyzujących). W XX-XXI w. stosuje się ją jako nawiązanie do stylów historycznych lub formalnie prosty sposób dekoracji oprawy;

c) pojawiające w literaturze określenie dekoracji wyciskanej z tłoków, opartej na zwielokrotnionym motywie rombu w zwierciadle, ramie zwierciadła bądź na grzbiecie.

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Kratka ornamentalna
Multiplikacja
Raport
À répétition dekoracja
À semé oprawy
Rytmizacja

Grafika

• 

  Wzór rombowy (b) o formie przecinających się wstęg na oprawie koptyjskiej, IX-Xw., fot. wg: Pierpont Morgan Library, Nowy Jork

• 

  Prosta forma wzoru rombowego (b) na oprawie gotyckiej, XV w.

• 

  Prosta forma wzoru rombowego (b) na oprawie gotyckiej, XV w.

• 

  Prosta forma wzoru rombowego (b) na oprawie gotyckiej, XV w.

• 

  Wzór rombowy (b) wzbogacony rozetkami na liniach struktury kompozycyjnej, oprawa gotycka, XV w.

• 

  Prosta forma wzoru rombowego (b) na oprawie włoskiej, wzbogacona drobnymi rozetkami w centach pól, kon. XV w.

• 

  Wzór rombowy (b) z różnymi motywami zdobniczymi w centrach pól, Wrocław, 2 poł. XV w.

• 

  Wzór rombowy (b) z motywami pąków w centrach pól, Polska, 2-3 dekada XVI w.

• 

  Wzór rombowy (b) na całej powierzchni okładziny, Niemcy, XVI w.