Lew: Różnice pomiędzy wersjami

Z Leksykon oprawoznawczy
Skocz do: nawigacja, szukaj
Linia 11: Linia 11:
  
 
W różnych kontekstach ukazywany na gotyckich plakietach 2 poł. XV-1 poł. XVI w. (np. w wizerunkach Maryi oraz św. Hieronima). Od renesansu prezentowany głównie w wizerunkach herbów, jako godło lub trzymacz/-cze herbowe (np. trzymacze w quasi superekslibrisach herbowych Gdańska z XVI-XVIII w.; godła herbowe superekslibrisów królów Hiszpanii, godła herbowe oraz trzymacz herbu władców Anglii); malowane lub wyciskane z tłoka wizerunki symbolu św. Marka ukazywano w centralnym medalionie opraw weneckich XVI w. (tzw. dogale).  
 
W różnych kontekstach ukazywany na gotyckich plakietach 2 poł. XV-1 poł. XVI w. (np. w wizerunkach Maryi oraz św. Hieronima). Od renesansu prezentowany głównie w wizerunkach herbów, jako godło lub trzymacz/-cze herbowe (np. trzymacze w quasi superekslibrisach herbowych Gdańska z XVI-XVIII w.; godła herbowe superekslibrisów królów Hiszpanii, godła herbowe oraz trzymacz herbu władców Anglii); malowane lub wyciskane z tłoka wizerunki symbolu św. Marka ukazywano w centralnym medalionie opraw weneckich XVI w. (tzw. dogale).  
 
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
Linia 17: Linia 16:
 
[[Indeks alfabetyczny ]] <br>
 
[[Indeks alfabetyczny ]] <br>
 
[[Zoomorficzne motywy]] <br>
 
[[Zoomorficzne motywy]] <br>
 
  
 
==Grafika==
 
==Grafika==
Linia 27: Linia 25:
 
Plik:Okucia 15.jpg | Motyw lwa heraldycznego jako brązowego okucia narożnego, Gdańsk, XVII w., PAN BG, fot. A. Wagner
 
Plik:Okucia 15.jpg | Motyw lwa heraldycznego jako brązowego okucia narożnego, Gdańsk, XVII w., PAN BG, fot. A. Wagner
 
</gallery>
 
</gallery>
 
 
==Przypisy==
 
==Przypisy==
 
 
# Goldschmidt 1967, t. 2, tabl. XLIV, XLVI, LXII i in.;  
 
# Goldschmidt 1967, t. 2, tabl. XLIV, XLVI, LXII i in.;  
 
# Schwenke, Schunke 1979, tabl. 186-196;  
 
# Schwenke, Schunke 1979, tabl. 186-196;  
Linia 39: Linia 35:
 
# Moreno Gallego 2012, il. 37-39, 41, 43 i in.;  
 
# Moreno Gallego 2012, il. 37-39, 41, 43 i in.;  
 
# Czyżak 2016, il. 256-258.  
 
# Czyżak 2016, il. 256-258.  
 
 
----
 
----
 
Autor: '''A.W.'''
 
Autor: '''A.W.'''

Wersja z 20:05, 24 sty 2021

Lew

(ang. lion; fr. lion, niem. Löwe)

Zwierzę o bogatej symbolice związanej ze sferą religijną i świecką, zarazem jeden z najczęstszych motywów zoomorficznych w zdobnictwie introligatorskim od średniowiecza po XIX-XX w. Na oprawach romańskich różne warianty motywu l. ujętego z boku (pojedynczego lub w antytetycznym układzie) należały do popularnych dekoracji prostokątnych lub kwadratowych tłoków. Do ich rozpowszechnienia doszło na tłoczonych oprawach od przełomu XIV i XV w. Wówczas też skrystalizowały się typy ikonograficzne, pokrewne tym z innych dziedzin plastyki i rzemiosła artystycznego:

1) symbol ewangelisty Marka (zob. →ewangelistów symbole), jako uskrzydlony l. w aureoli i z banderolą zawierającą imię świętego;

2) lew heraldyczny jako godło na tarczy herbowej; odnosił się do herbów państwowych i rycerskich (np. godło Królestwa Czech – l. z koroną na głowie i podwójnym ogonem);

3) inne ujęcia l., przeważnie w konwencji heraldycznej – jako wspiętego, kroczącego lub stojącego, z otwartym pyskiem i niekiedy zaakcentowaną grzywą, łapami z pazurami i długim, zagiętym i często podwójnym ogonem; ukazywany na tłokach o różnym kształcie (z dominacją romboidalnych); znane m.in. z opraw gdańskiego Introligatora Smoka – młodszego.

W różnych kontekstach ukazywany na gotyckich plakietach 2 poł. XV-1 poł. XVI w. (np. w wizerunkach Maryi oraz św. Hieronima). Od renesansu prezentowany głównie w wizerunkach herbów, jako godło lub trzymacz/-cze herbowe (np. trzymacze w quasi superekslibrisach herbowych Gdańska z XVI-XVIII w.; godła herbowe superekslibrisów królów Hiszpanii, godła herbowe oraz trzymacz herbu władców Anglii); malowane lub wyciskane z tłoka wizerunki symbolu św. Marka ukazywano w centralnym medalionie opraw weneckich XVI w. (tzw. dogale).

Zobacz też

Indeks alfabetyczny
Zoomorficzne motywy

Grafika

Przypisy

  1. Goldschmidt 1967, t. 2, tabl. XLIV, XLVI, LXII i in.;
  2. Schwenke, Schunke 1979, tabl. 186-196;
  3. Carvin 1988, nr kat./il. AV.138, A.1803, M.915 i in.;
  4. Federici, Houlis 1988, s. 48;
  5. Nixon, Foot 1992, tabl. 22-25, 44-45, 48-49 i in.;
  6. Karpp-Jacottet, von Rabenau 2000, s. 24;
  7. Adler 2010, il. 4/26c, 4/27, 8/67 i in.;
  8. Moreno Gallego 2012, il. 37-39, 41, 43 i in.;
  9. Czyżak 2016, il. 256-258.

Autor: A.W.