Tekst źródłowy strony Konserwatorska oprawa

==Konserwatorska oprawa==
(fr. reliure de conservation)

Za oprawę konserwatorską należy uznać oprawę wtórną, która została wykonana przez konserwatora-restauratora podczas prowadzonych przy zabytkowym kodeksie prac konserwatorskich-restauratorskich.  Oprawa konserwatorska musi spełniać następujące wymogi:
* zabezpieczać blok książki;
* być w pełni odwracalna i nie naruszać  substancji zabytkowej;
* być wykonana z materiałów najwyższej jakości,  bezpiecznych dla obiektu;
* uwzględniać zasadę odróżnialności, dla przeciętnego odbiorcy musi być oczywiste, że jest to warstwa wtórna obiektu; 
-* uwzględniać atrybut estetyczności, co jest szczególnie ważne dla właściciela obiektu oraz odbiorców.

===Kiedy stosuje się oprawę konserwatorską===
Współczesne zasady konserwatorskie nakazują konserwatorowi powstrzymanie się od działań estetyzujących, a ograniczenie do wyłącznie takich, które uchronią materię zabytkową od dalszej, postępującej degradacji. W przypadku zabytkowych opraw, gdy uległy one znacznej destrukcji lub w wyniku zdarzeń losowych przestały wręcz istnieć, nie ma przesłanek stricte konserwatorskich do ich rekonstrukcji. Rolę ochronną względem bloku książki spełniają w takim przypadku różnego rodzaju opakowania ochronne. Rekonstrukcja oprawy, oparta w dodatku na zazwyczaj słabych przesłankach dotyczących jej wyglądu, jest w takim przypadku de facto kreacją konserwatorską i zafałszowaniem prawdy o obiekcie. Istnieją jednak niekiedy wskazania konserwatorskie do wykonania oprawy zabytkowego bloku książki, a także inne, wynikające z funkcji obiektu oraz oczekiwań właściciela, które także należy uwzględniać.  Wówczas konserwator-restaurator może zaproponować wykonanie jednego z rodzajów tzw. oprawy konserwatorskiej, która spełni oczekiwania wszystkich interesariuszy zabytku. 

===Rodzaje opraw konserwatorskich===
* oprawa konserwatorska muzealno-biblioteczna.
Oprawa opracowana w Miejskim Archiwum Historycznym w Kolonii i zastosowana m.in. po pożarze biblioteki Księżnej Amalii w Weimarze (il. 1, 2); oprawa wykonana z tektury bezkwasowej;  nie jest trwale związana z blokiem; spełnia jednocześnie rolę opakowania ochronnego; stosowana najczęściej do obiektów silnie zdegradowanych o utraconej funkcji użytkowej, tym samym ograniczonej możliwości ekspozycji (il. 3 - 6). 
* oprawa konserwatorska archiwalna. 
Oprawa opracowana przez Christophera Clarksona (il. 7, 8);  spełnia jednocześnie rolę opakowania ochronnego; w polskich pracowniach stosowana rzadko, popularna we Włoszech, rekomendowana głównie poprzez właściwości fizyczno-chemiczne pergaminu (il. 9). 
* oprawa konserwatorska historyzująca
Pod tą nazwą kryją się wszystkie oprawy wykonane w całości przez konserwatora-restauratora nawiązujące do stylów historycznych, nie będące jednak rekonstrukcją, spełniające jednocześnie wymogi tzw. dobrej konserwacji (il. 10 - 11).

==Zobacz też==
[[Indeks alfabetyczny]] <br>
[[Opakowania ochronne kodeksów]] <br>

==Grafika==

<gallery>
File:Il1.jpg|il. 1. Oprawa konserwatorska muzealno-biblioteczna opracowana przez konserwatorów niemieckich (schemat 1).
File:Il2.jpg|il. 2. Oprawa konserwatorska muzealno-biblioteczna opracowana przez konserwatorów niemieckich (schemat 2).
File:Il3.jpg|il. 3. Oprawa konserwatorska muzealno-biblioteczna "niemiecka" zastosowana w praktyce w pracowniach Katedry Konserwacji-Restauracji Papieru i Skóry UMK w Toruniu, zajęcia kursowe, rok 4 (2017/2018). (fot. B. Wachnik)
File:Il4.jpg|il. 4. Oprawa konserwatorska muzealno-biblioteczna "niemiecka" zastosowana w praktyce w pracowniach Katedry Konserwacji-Restauracji Papieru i Skóry UMK w Toruniu, zajęcia kursowe, rok 4 (2017/2018). (fot. B. Wachnik)
File:Il5okon.jpg|il. 5. Oprawa konserwatorska muzealno-biblioteczna "niemiecka" zastosowana w praktyce w pracowniach Katedry Konserwacji-Restauracji Papieru i Skóry UMK w Toruniu, zajęcia kursowe, rok 4 (2017/2018). (fot. B. Wachnik)
File:Il6okon.jpg|il. 6. Oprawa konserwatorska muzealno-biblioteczna "niemiecka" zastosowana w praktyce w pracowniach Katedry Konserwacji-Restauracji Papieru i Skóry UMK w Toruniu, zajęcia kursowe, rok 4 (2017/2018). (fot. B. Wachnik)
File:Il7okon.jpg|il. 7. Oprawa konserwatorska archiwalna opracowana przez Christophera Clarksona (schemat 1).
File:Il8okon.jpg|il. 8. Oprawa konserwatorska archiwalna opracowana przez Christophera Clarksona (schemat 2).
File:Il9okon.jpg|il. 9. Oprawa konserwatorska archiwalna opracowana przez Christophera Clarksona zastosowana w praktyce we włoskiej pracowni konserwatorskiej. (http://www.laboratoriocodex.it/lavori.php?pag=1, dostęp: 07.07.2017).
File:Il10okon.jpg|il. 10. Oprawa konserwatorska historyzująca zastosowana w praktyce w pracowniach Katedry Konserwacji-Restauracji Papieru i Skóry UMK w Toruniu, obiekt dyplomowy, fot. kodeks przed konserwacją-restauracją (fot. E. Langowska).
File:Il11okon.jpg|il. 11. Oprawa konserwatorska historyzująca zastosowana w praktyce w pracowniach Katedry Konserwacji-Restauracji Papieru i Skóry UMK w Toruniu, obiekt dyplomowy, fot. kodeks po konserwacji-restauracji (fot. E. Langowska).

</gallery>

==Przypisy==

# Clarkson Christopher, Limp Vellum Binding and its potential as a conervation type structure for the rebinding of early printed books. A break with nineteenth and twentieth century rebinding attitudes and practices. Oxford 2005.

----
Autor: '''M.P.B.'''