Tekst źródłowy strony Papiery nakrapiane

==Papiery nakrapiane==
(francuski papier skórzany) (ang. sprinkled paper, plover‟s egg, niem. Sprenklenpapier, Frantz Leder Papier, Kibitzpapier)

Rodzaj papieru dekoracyjnego wykonywanego sposobem rzemieślniczym w warsztatach introligatorskich. W założeniu imitujący lico skóry. Tło papieru nakrapianego zazwyczaj było jasnobrązowe, a zdobiące go kropki były ciemniejsze, np. czarne, brunatne, brązowe (il. 1). 

===Historia===
Papiery nakrapiane pojawiły się w Europie około 1580 r. W założeniu papiery te miały imitować lico skóry. We wzorniku papierów dekoracyjnych Georga Christopha Stoy‟a z 1730 r. niemiecka nazwa "Frantz Leder Papier", nawiązywała do ich podobieństwa do skór. Jednak w języku  angielskim była na te papiery stosowana również nazwa "plover‟s egg", nadana ze względu na podobieństwo papieru nakrapianego do ptasiego jaja (siewki). 

===Technika wykonania===
Wykonanie papieru nakrapianego polegało na nakropieniu pędzlem farb w różnych kolorach, np. czarnym, czerwonym lub brązowym na powierzchnię arkusza papieru. Nakropienie można było wykonać pędzlem o długim włosiu (il. 2) zanurzonymi w farbie poprzez uderzanie nimi w specjalną metalową podkładkę (il. 3). Można było użyć również szczotki o krótkim włosiu (il. 4)i wykonać nakrapianie pocierając włosie metalową blaszką, palcem lub specjalnym sitkiem (il. 5).

===Modyfikacje===
W II. poł. XIX i na pocz. XX w. nastąpił nawrót do papierów nakrapianych, traktowanych jako imitacje marmurków. Wiele z nich nie było już dziełem samych introligatorów, lecz specjalnych wytwórni, a niektóre były wytwarzane maszynowo. 

Dla uzyskania odmiennych efektów wizualnych eksperymentowano z typem farb, stosując obok farb tradycyjnych farby anilinowe, bejce, tusze itp., dodając do farb różnych substancje, np. krochmal, ałun, mleko wapienne, spirytus, kwas. Wskutek reakcji zawartych w barwnikach i dodatkach związków chemicznych, kwasów, zasad, soli metali, aldehydów i alkoholu powstawały niezwykłe efekty rozpływania lub wypierania farb, poszarpanych, chmurzastych plam, kropek zabarwionych silniej na skrajach lub przeciwnie - w centrum, z rozmytymi krawędziami. 

Innym elementem modyfikującym był rodzaj zastosowanego papieru oraz jego przygotowanie, np. zwilżenie, poddanie powierzchni  działaniu  substancji aktywnych chemicznie, jak np. wodorotlenek potasu, ałun.

W końcu podejmowano różne działania już po nakropieniu farb, np. natryskiwanie wodą, spirytusem lub substancjami odbarwiającymi (kwas konopny) oraz zmiany ustawienia papieru (pionizacja, przechylenie) co sprawiało spływanie farby lub środka odbarwiającego i powstawanie efektów st.

==Zobacz też==

[[Indeks alfabetyczny ]] <br>
[[Papier agatowy]] <br>
[[Gustav-marmor]] <br>
[[Papier chmurny]] <br>
[[Marmurek korzeniowy]] <br>
[[Marmurek ściekający]] <br>
[[Papier spirytusowy]] <br>

==Grafika==

<gallery>

File:Krop5.jpg|il. 1. Papier dekoracyjny nakrapiany, obleczenie; Biblioteka PAN w Kórniku, sygn.: 113675, Frezier, Amadée François Traité des feux d'artifice pour le spectacle, Paris, Chez D. Jollet, 1706, 12° (fot. E. Siemieniako)
File:Krop2.jpg|il. 2. Pędzel z długim włosiem.
File:Krop3.jpg|il. 3. Szczotka z krótkim włosiem.
File:Krop4.jpg|il. 4. Sitko służące do nakrapiania.
File:Krop1.jpg|il. 5. Rzemieślnik wykonuje nakrapianie obleczenia okładek (Fig.3) i marmoryzowanie skórzanego obleczenia (Fig.5) używając pędzla o długim włosiu, którym uderza o metalową podkładkę. 
</gallery>

==Przypisy==

# Crane J. E., Bookbinding, Londyn.
# Diehl Edith, Bookbinding: Its Background and Technique, Nowy Jork, 1980.
# Haemmerle A. von, Buntpapiere: Herrkomen, Geshichte, Techniken, Beziehungenzur Kunst, Monachium, 1961.
# Krauze S., Rinck J., Buntpapier – ein Bestimmungsbuch, Decorated Papers – a Guidebook, Sierpapier – een Gids, Stuttgart, 2016.
# LoB: http://www.ligatus.org.uk/lob/concept/3988 [dostęp: 18. 08. 2018 r.].
# Sutter S., Wrapped in Color: A Survey of Paste Paper Bookbindings, Chicago, 1994.
# Tomaszewski J., Dudek K., Ręcznie zdobione papiery introligatorskie , Kraków 2002, s. 21-23, 34.
# Windyka T., Papiery wzorzyste. Katalog zbiorów Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju, Duszniki Zdrój, 2002.
# Zaehnsdorf Joseph William, The Art of Bookbinding, Londyn, 1890.
# Sprenkelpapier, http://www.buntpapier.org/techniken/sprenkelpapier.html
----
Autor: '''MPG, E.S., E.P.'''